Çocuğunuzun davranış sorunlarını çatışarak çözemezsiniz

Çocuklara sınır kavramını öğretmek zor bir iştir. Inatlaşmalar, cezalandırmalar, tavizler, o an için önemsiz görülen ama ileride sürekliliğe dönüşen hatalar bazen ebeveynlerle çocukların iletişimini tamamen koparır. Pedagog Güzide Soyak çocuklardaki davranış sorunlarıyla mücadele ederken anne babaların kendi davranışlarını da sorgulamaları gerektiğini vurguluyor.

Çocuklarınızın birçok istenmeyen davranışı ile karşılaşabilirsiniz. Zaman zaman size çaresizlik hissettirebilirler. Bildiğiniz bütün davranış düzenleme yöntemleri sorunu çözmede yetersiz kalabilir. Bir çok anne ve baba için son derece zor ve sıklıkla karşı karşıya kaldıkları bir durumdur bu aslında. Çocuk yetiştirmenin dönemsel sorunlarlada zorlaştığını düşünürsek başarısızlık hissini yaşamak son derece kolaydır.

2 yaşındaki Ayşe’nin alışveriş merkezindeki tutturmalarını, ağlamalarını, annesini zor durumda bırakacağını bildiği bütün davranışları sergilemesini aslında bir çok çocuğun ebeveynlerine sıklıkla yaşattığını görüyoruz.

Ne olur?
Zaman içerisinde yavaş yavaş artan sınır zorlama eğilimleri anne ve babanın birçok zaman ortak strateji izlememeleri ve istikrarsız davranmaları ile giderek daha çok tırmanır. Zorda kalındığı durumlarda birkaç kere verilecek taviz çocuk için güçlü bir öğrenme yaratır. Onun için ağlamak, tepinmek o kadar da kötü birşey değildir. İstediğine ulaşmak için aslında güçlü de bir yöntemdir.

Sınır zorlama eğilimi giderek adi disiplin sorunlarına dönüşecektir. Kural kabul etmeyen, söz dinlemeyen bir çocuk haline gelecektir. Sizler için yapılabilir gibi gözüken bazı istekler zaman içerisinde haklı olarak düşünmeye başlayacağı için geri dönüş yapmamız maalesef zor olacaktır. Hakkını kaybetmek gibi yaşayacaktır. Bu durum aynı zamanda ilişkinizin güven boyutunuda etkileyecektir.

Ne yapmalı?
Ortak tutum belirleyememiş anne babalar için durum daha da vahim olmaya adaydır. Evden çıkmadan yapılacak kısa bir bilgi konuşması ve bunun her seferinde tekrar edilmesi gidilen yerdeki hiçbir davranış sorununa taviz verilmemesi bu tarz sorunları ortadan kaldıracaktır. Ayrıca bir noktada davranış sorunu yaratan bir çocuk aslında bu durumu başka yerlerde de denemeye çalışacaktır.

Çocuk açısından bakıldığında farklı davranışlar sergileyen anne ve babasına karşı güç savaşı eğilimi artacaktır.
Davranış sorunlarına çözüm oluştururken hiçbir zaman bunu bir çatışma haline dönüştürmemek gerekir. Çocuğun hayatında anne ve babası en değerli varlığıdır. Onların davranışları model olacaktır. Sizin davranış şekliniz onun da davranış gelişimini belirleyecektir. Sorunları çözerken anne ve babanın öncelikle kendi öz eleştirilerini yapmaları gerekir.

Çocuğunuzun sorunlarına çözüm ararken bu soruları kendinize sorun:

- Nasıl bir anne ve babayız?
- Ortak dil oluşturulabiliniyor mu?
- Ayrıldığınız noktalar nelerdir. Bu noktaları çocuğunuza nasıl yansıtıyorsunuz?
- Çevrenin etkisi bu duruma var mı?
- Kararlı ve istikrarlı bir duruş sergileyebiliyor musunuz?
- Bütün davranış şekillerinin kazanılmasında ödül sistemi önemlidir. Ağlamının durdurulması için verilecek taviz bunu pekiştiren bir durum yaratıyor mu?
- Kötü davranışlarla iyi davranışları görmek arasında fark yaşıyor musunuz? İyi davranışları övgü ile karşılanan çocukların davranış sorunlarının çok az olduğunu söyleyebiliriz.
- Sınır koymak davranışın tamamen olumsuzlaşmadan önce yapılması gereken evredir. Her seferinde kararlı olarak uygulanırsa çok daha hızla ve fazla sonuç alınabilir.
- Bazen davranış sorunları anne ve babanın yetersiz ilgisi ile de oluşur. Dikkat çekmek isteyen çocuklar cezalandırılacaklarını bile bile bu davranışları sergilerler. Normal yolla alamadıkları ilgiyi bu yöntemle sağlamış olurlar.
- Fiziksel şiddet eğitici bir yöntem olamaz. Sadece şiddetin uygulanışını öğretir. Güç gösterisidir. Sonunda güçlü olduğunuz için siz kazanırsızın ama onun ruhunda ve iletişiminizde açtığınız yaraları tedavi etmek daha güç olacaktır.
- Bazen de anne babalar nasıl bir sonuca gideceklerini bilmeden kötü davranışları ödüllendirebilirler. Çocuğun davranışı ve sizin yaklaşım şeklinizi mutlaka gözden geçirin. Hiçbir olumlu davranış edindirme yöntemi kötü bir sonuçla bitmez.
- İyi bir dinleyici olmak onları koşulsuz kabul etmek ama yetiştirmenin sorunluluklarını da hissederek çocukla ilişki kurmak olumlu davranışın gelişmesi için iyi zemin oluşturacaktır.